Tomorrow Marketers – Market share (thị phần) là tỷ lệ phần trăm doanh số mà một công ty tạo ra trong một ngành mà công ty hoạt động. Thị phần được tính bằng cách lấy tổng doanh số công ty trong một khoảng thời gian chia cho tổng doanh số của ngành trong cùng kỳ. Số liệu này được sử dụng để đưa ra nhận định chung về quy mô của một công ty so với cả thị trường và so với các đối thủ cạnh tranh.
Tìm hiểu về thị phần
Để tính thị phần của một công ty, trước tiên hãy chọn ra một khoảng thời gian (có thể là một quý tài chính, một năm hoặc nhiều năm). Tiếp theo, tính tổng doanh số của công ty trong khoảng thời gian đó và tìm hiểu xem tổng doanh số của ngành hàng trong cùng kỳ là bao nhiêu. Cuối cùng, chia tổng doanh số của công ty cho tổng doanh số của ngành.
Thị phần (market share) = Tổng doanh số công ty ÷ Tổng doanh số ngành
Ví dụ: Nếu một công ty bán được 100 triệu USD máy kéo trong năm ngoái và tổng doanh số máy kéo ở Mỹ là 200 triệu USD, thị phần máy kéo của công ty đó sẽ là: 100 ÷ 200 = 50%.
Thị phần thường được chia theo từng quốc gia cụ thể, ví dụ như thị phần tại Canada hoặc thị phần tại Mỹ. Các nhà đầu tư có thể khai thác dữ liệu thị phần của một công ty từ nhiều nguồn độc lập khác nhau như các nhóm thương mại, cơ quan quản lý, các công ty nghiên cứu thị trường hoặc từ chính công ty đó. Tuy nhiên, có một số ngành khó đo lường hơn những ngành khác.
Các nhà đầu tư và các nhà phân tích thường theo dõi sự tăng và giảm thị phần bởi đó có thể cho thấy khả năng cạnh tranh tương đối chính xác của các sản phẩm hoặc dịch vụ của công ty. Khi tổng thị trường của một sản phẩm hoặc dịch vụ tăng lên, công ty cần duy trì thị phần của mình bằng cách tăng doanh thu lên ngang hàng so với tốc độ tăng trưởng của thị trường. Một công ty đang gia tăng thị phần sẽ có tốc độ tăng doanh số nhanh hơn so với các đối thủ. Ngược lại, nếu đóng góp của công ty quá nhỏ trong ngành hàng, công ty sẽ có khả năng bị nuốt chửng.
Tăng thị phần giúp công ty mở rộng quy mô hoạt động và đạt nhiều lợi nhuận hơn. Một công ty có thể mở rộng thị phần của mình bằng cách hạ giá thành sản phẩm, làm truyền thông hoặc tung sản phẩm mới, tái tung… Ngoài ra, công ty cũng có thể tăng thị phần bằng cách mở rộng phân khúc khách hàng trong ngành hàng.
Đọc thêm: Economies of Scales (Tính kinh tế theo quy mô) là gì?
Những điều cần nhớ
- Thị phần đại diện cho tỷ lệ phần trăm doanh số của một công ty so với doanh số toàn ngành trong một khoảng thời gian xác định.
- Thị phần được tính bằng cách lấy doanh số của công ty trong một khoảng thời gian chia cho tổng doanh số của ngành trong cùng kỳ.
- Thị phần được sử dụng để đưa ra nhận định về quy mô của một công ty so với cả thị trường và so với các đối thủ cạnh tranh.
Ảnh hưởng của thị phần
Những thay đổi về thị phần có tác động lớn hơn đến các công ty thuộc những ngành đã phát triển bão hoà hoặc các ngành có tính chu kỳ, những ngành có mức tăng trưởng thấp. Ngược lại, những thay đổi trong thị phần ít ảnh hưởng đến các công ty thuộc những ngành đang tăng trưởng mạnh. Trong các ngành này, thị trường đang tăng trưởng với tốc độ cao, vì vậy các công ty vẫn có thể tăng doanh số ngay cả khi họ đang mất thị phần.
Trong các ngành có tính chu kỳ, cạnh tranh giành thị phần rất tàn khốc. Các yếu tố kinh tế ảnh hưởng nhiều đến doanh số và tỷ suất lợi nhuận. Cạnh tranh cũng là nguyên nhân của việc tỷ suất lợi nhuận thường ở mức thấp, trong khi đó quy trình sản xuất phải vận hành với hiệu suất tối đa. Ngoài ra, vì doanh thu đến từ việc thu hút khách hàng của các đối thủ nên các ngành này đầu tư rất mạnh vào khâu Marketing, thậm chí còn tiêu tốn tiền cho các sản phẩm tặng kèm để tăng doanh số bán hàng.
Trong các ngành này, các công ty có thể sẵn sàng chi nhiều tiền cho các sản phẩm để buộc các đối thủ rời khỏi ngành hoặc tuyên bố phá sản. Một khi họ giành được thị phần lớn hơn và các đối thủ bị lật đổ, họ sẽ bắt đầu tăng giá. Tại Việt Nam, nhiều ngành hàng cũng bị chi phối bởi một vài ông lớn như Grab trong ngành dịch vụ xe công nghệ. Tuy nhiên, nhìn chung chiến lược này rất mạo hiểm bởi nó có thể thành công hoặc phản tác dụng, khiến doanh nghiệp thua lỗ lớn.
Làm thế nào các công ty có thể tăng thị phần?
Phát triển sản phẩm mới là một cách giúp công ty tăng thị phần. Khi một công ty đưa ra thị trường một giải pháp mới mà các đối thủ chưa có, những người tiêu dùng muốn sở hữu sản phẩm này sẽ chỉ có thể mua được từ công ty đó, dù trước đây họ chỉ sử dụng sản phẩm của công ty đối thủ. Nhiều người trong số những người tiêu dùng kia sẽ trở thành khách hàng trung thành, và về lâu dài sẽ giúp tăng thị phần của công ty này và làm giảm thị phần của các công ty đối thủ.
Củng cố mối quan hệ với khách hàng cũng giúp các công ty bảo vệ thị phần hiện tại của mình, tránh việc khách hàng quay sang đối thủ cạnh tranh khi đối thủ tung ra một sản phẩm mới hấp dẫn. Ngoài ra, các công ty còn có thể tăng thị phần bằng cách mang đến cho khách hàng trải nghiệm tốt để họ giới thiệu đến bạn bè của họ, từ đó công ty có thêm lượng khách
Cuối cùng, một trong những cách chắc chắn nhất để tăng thị phần là mua lại công ty đối thủ. Với chiến lược này, công ty tiếp cận tệp khách hàng mới của đối thủ và giành thị phần mà đối thủ đang có. Giám đốc của một doanh nghiệp nhỏ hay một tập đoàn lớn thường luôn để mắt đến những cơ hội mua lại các công ty khác khi công ty của họ đang ở trên đà tăng trưởng tốt.
Một ví dụ về thị phần
Tất cả các công ty đa quốc gia đều đo lường hiệu quả hoạt động dựa trên thị phần tại các thị trường cụ thể. Trung Quốc từ lâu vẫn luôn là một thị trường quan trọng đối với các công ty, vì đây là một thị trường tiềm năng của nhiều sản phẩm. Ví dụ, Apple là một công ty lấy thị phần tại Trung Quốc làm chỉ số đo lường hiệu suất chính cho sự phát triển kinh doanh của cả công ty.
Thị phần của Apple trên thị trường smartphone của Trung Quốc đã giảm từ 13,6% vào cuối năm 2015 xuống còn 9,6% vào năm 2016, mặc dù thị trường smartphone của Trung Quốc tăng 9% trong năm 2016. Doanh số của Apple ở Trung Quốc giảm do công ty không thể ra mắt mẫu iPhone mới, sau đó nó tiếp tục mất thị phần khi một số đối thủ như OPPO và Vivo ra mắt các mẫu smartphone tầm trung.
Tạm kết
Thị phần thể hiện tình hình hoạt động của một thương hiệu trên thị trường và cũng là một trong những KPI đo lường hiệu quả hoạt động của Marketing. Chuẩn bị cho mình tư duy Marketing bài bản để có những chiến lược và hoạt động giúp tăng thị phần của công ty. Tham khảo khoá học Marketing Foundation tại Tomorrow Marketers để có cái nhìn tổng quan về ngành và khám phá các case study trên thị trường cùng các Senior Brand Manager.
Bài viết được biên soạn bởi Tomorrow Marketers, xin vui lòng không sao chép dưới mọi hình thức!
