Tomorrow Marketers – Lần cuối cùng bạn đứng trước một quyết định khó khăn nhất là khi nào? Bạn đã lựa chọn ra sao, và sau đó bạn có hài lòng với lựa chọn của mình không? Cuộc sống là một chuỗi những sự lựa chọn, vì vậy nếu có một tư duy đúng, bạn sẽ đưa ra được những lựa chọn giúp mang lại kết quả tốt nhất mà không cần đắn đo quá nhiều. Decision making mindset cũng giúp ích rất nhiều trong quá trình bạn tham gia các cuộc thi về business case hoặc tham gia case interview. Trong bài viết này, Tomorrow Marketers sẽ giới thiệu 5 cuốn sách giúp bạn rèn luyện decision making mindset để trở thành một decision maker sáng suốt nhất.
1. Tư duy nhanh và chậm – Daniel Kahneman
Mở đầu danh sách là cuốn “Tư duy nhanh và chậm” của Daniel Kahneman – cuốn sách đúc kết những nghiên cứu đẳng cấp Nobel về những sự hợp lý và phi lý trong tư duy, giúp bạn đọc hiểu sâu thêm về cách tư duy, nhận thức của con người để đưa ra những nhận định đúng đắn hơn về các sự vật, sự việc diễn ra trong cuộc sống.
Theo Kahneman, con người có hai hệ thống tư duy. Hệ thống 1 là tư duy nhanh – hệ thống tư duy hoạt động theo cơ chế tự động và mau lẹ, với rất ít hoặc hầu như không cần sự cố gắng và không tự động kiểm soát (ví dụ: khi mới gặp một người, chúng ta thường “trông mặt mà bắt hình dong”). Hệ thống 2 là tư duy chậm – hệ thống tư duy đòi hỏi sự nỗ lực, bao gồm những phép tính phức tạp, thường gắn với kinh nghiệm chủ quan và tập trung của chủ thể (ví dụ: khi giải quyết các bài toán kinh doanh hóc búa như gia nhập thị trường, tăng doanh thu, v.v…).
Con người thường tự cho rằng mình là sinh vật có lý trí mạnh mẽ, kỹ tính và cẩn trọng trong các quyết định. Tuy nhiên, thực tế là họ vẫn đưa ra những quyết định dựa trên cảm tính chủ quan của mình (tư duy nhanh) khá nhiều: chi tiền cho những sản phẩm mà mình không cần (do ảnh hưởng của halo effect và sự mến mộ thần tượng quá mức), miễn cưỡng làm những việc mà mình không muốn để gây ấn tượng với người đối diện, v.v… Với “Tư duy nhanh và chậm”, bạn sẽ học được cách rèn luyện khả năng tư duy của chính mình để đưa ra các đánh giá, quyết định trong công việc và cuộc sống một cách chính xác hơn.
2. Trong chớp mắt – Maclcom Gladwell
Nếu tác giả Daniel Kahneman chỉ ra những hạn chế trong tư duy của con người khi ra quyết định dựa trên trực giác (tư duy nhanh), thì Maclcom Gladwell lại giúp người đọc hiểu thêm về những năng lực đặc biệt của não bộ khi đưa ra các quyết định tức thì trong vô thức.
Cuốn sách “Trong chớp mắt” kiểm nghiệm hiện tượng phán đoán chớp nhoáng – công cụ ra quyết định vô cùng quan trọng của não bộ con người, đồng thời giải thích làm thế nào để chúng ta có thể tận dụng chúng một cách hiệu quả nhất, tránh đưa ra những lựa chọn sai lầm. Cụ thể, nội dung sách diễn giải chi tiết lý do vì sao những phán đoán dựa trên trực giác lại sáng suốt hơn những phán đoán có ý thức; những căng thẳng, lo âu hay định kiến ảnh hưởng đến khả năng ra quyết định như thế nào; vì sao nghiên cứu thị trường không phải lúc nào cũng mang lại những đánh giá tốt nhất về hành vi của người tiêu dùng; v.v… Ngoài ra, cuốn sách cũng tiết lộ một bí mật: những người quyết định vĩ đại không phải là những người sử dụng hầu hết thông tin, thời gian để cân nhắc kĩ lưỡng, mà lại là những người thành thạo trong nghệ thuật “lát cắt mỏng” – nắm bắt được mọi khía cạnh vấn đề từ một lát cắt đó để đưa ra quyết định.
Sau khi đọc cuốn sách này, bạn đọc sẽ không chỉ khám phá ra năng lực kì diệu của trực giác trong việc ra quyết định, mà còn hiểu hơn về bản thân, về khả năng suy nghĩ của chính mình để đưa ra những lựa chọn sáng suốt hơn.
3. Phi lý trí – Dan Ariely
Đây là một cuốn sách đặc biệt hữu ích đối với những người làm kinh doanh, các chủ doanh nghiệp, cụ thể hơn là đối với những người làm marketing, quảng cáo và truyền thông. Ngoài ra, cuốn sách này cũng hoàn toàn phù hợp với những ai muốn hiểu thêm về khả năng tư duy của con người, qua đó biết thấu hiểu bản thân và những người xung quanh.
Trong “Phi lý trí”, tác giả Dan Ariely đã tiến hành nhiều khảo sát để chứng minh những hành vi phi lý của con người mà trước đó ai cũng cho rằng chúng có lý. Ông khám phá ra rằng, con người không chỉ phạm các lỗi đơn giản hàng ngày, mà còn lặp lại chúng một cách có hệ thống. Con người không hiểu được tác động của xúc cảm đối với những gì mình muốn, và cũng thường đánh giá quá cao những gì mình có. Dan Ariely cũng cho rằng, sở dĩ con người luôn phi lý trí là do chịu tác động của một số yếu tố như: quy luật tương đối, quy tắc xã hội, sự hưng phấn… Mỗi chương trong cuốn sách sẽ mô tả một tác động như thế bằng nhiều thí nghiệm khác nhau.
Đọc xong cuốn “Phi lý trí” , bạn sẽ nhận ra rằng con người phi lý trí đến mức độ nào trong hầu hết các quyết định hàng ngày – từ việc ăn uống, mua sắm cho tới các quyết định phức tạp hơn như chọn ngành học, chọn công việc, chọn bạn đời, v.v… Tuy nhiên, nếu thận trọng và cảnh giác hơn, bạn vẫn có thể tránh được sự phi lý để đưa ra các quyết định tốt nhất, mang lại lợi ích lâu dài cho chính mình.
4. Nghịch lý của sự lựa chọn – Barry Schwartz
Xã hội hiện đại ngày nay đưa cho mỗi người quá nhiều sự lựa chọn và khiến chúng ta tin rằng: Khi có càng nhiều sự lựa chọn, ta càng hài lòng và hạnh phúc hơn. Tuy nhiên, sự thật lại hoàn toàn ngược lại. Nếu bạn quan tâm đến lý do vì sao ra quyết định lại là một việc khó khăn, đâu là những hệ quả của việc đối mặt với quá nhiều lựa chọn và cách để bản thân bớt cầu toàn khi ra quyết định, cuốn sách “Nghịch lý của sự lựa chọn” này sẽ cho bạn câu trả lời.
Theo tác giả Barry Schwartz, khi có quá nhiều sự lựa chọn, sự cân bằng về mặt tâm lý của con người có thể bị phá vỡ. Thông qua các lý luận dựa trên nghiên cứu khoa học xã hội ngày nay, tác giả đã chứng minh rằng con người phải chịu áp lực lớn hơn, khả năng mắc sai lầm cao hơn, kém hài lòng với quyết định của mình hơn khi phải đưa ra những quyết định quan trọng trước muôn vàn sự lựa chọn trong đời sống.
“Nghịch lý của sự lựa chọn” cũng đưa ra lời khuyên giúp bạn đọc điều tiết những căng thẳng, lo lắng và bận rộn trong cuộc sống. Đơn giản là nếu phải chọn ít hơn, cơ hội được hạnh phúc của chúng ta sẽ cao hơn. Với ngôn ngữ dễ hiểu, hấp dẫn và sống động, cuốn sách sẽ hướng dẫn bạn đọc cách hạn chế các sự lựa chọn để dễ quản lý hơn, cách khép mình vào kỷ luật để chỉ tập trung vào những điều quan trọng và bỏ qua những điều kém quan trọng hơn, và làm sao để hài lòng hơn với những lựa chọn của mình.
Đọc thêm: 9 sự thật về tâm lý con người – nguồn gốc của mọi insight đắt giá
5. Chúng ta quyết định như thế nào – Jonah Lehrer
Tại sao bạn chọn mua sản phẩm này chứ không phải sản phẩm kia, chọn giải pháp này mà không chọn giải pháp khác? Trong cuộc sống hàng ngày, bạn sẽ luôn phải đưa ra quyết định cho những việc từ đơn giản đến phức tạp nhất, và não bộ luôn có cách vận hành nhất định mỗi khi bạn đưa ra một quyết định nào đó. Cuốn sách “Chúng ta quyết định như thế nào” của Jonah Lehrer sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tâm trí của chính mình để đưa ra những quyết định đúng đắn nhất.
Từ thời Plato, các triết gia lý giải quá trình ra quyết định của con người là hoạt động lý tính hoặc cảm tính. Mãi sau này, các nghiên cứu về khoa học thần kinh mới lý giải được rằng: quá trình ra quyết định của con người vừa có sự lý tính, vừa có sự cảm tính. Và để có thể ra quyết định chính xác, bạn cần hiểu rõ khi nào nên chọn lý tính, khi nào nên nghiêng về cảm tính. Trong cuốn sách này, tác giả sẽ chỉ rõ cách mọi người tận dụng lợi thế của khoa học để tạo ra các chương trình truyền hình tốt hơn, chiến thắng nhiều trận bóng đá hơn và cải thiện trí thông minh quân sự như thế nào.
Ngoài ra, “Chúng ta quyết định như thế nào” cũng trang bị cho bạn những công cụ giúp cải thiện việc ra quyết định của mình dựa trên những kết luận từ nghiên cứu, từ kinh nghiệm thực tiễn của tác giả và những “người ra quyết định” (decider) khác nhau – từ phi công, nhà đầu tư cho đến những kẻ giết người hàng loạt, người chơi Poker. Sau cùng, bạn sẽ khám phá ra rằng chính cảm xúc – chứ không phải lý trí – mới là nhân tố giúp chúng ta quyết định một cách sáng suốt.
Tạm kết
Hi vọng rằng, 5 cuốn sách về decision making mindset này sẽ giúp bạn nâng cao khả năng ra quyết định của mình để chinh phục các cuộc thi business case, case interview và đạt được những kết quả tốt đẹp trong mọi mặt cuộc sống. Tham khảo khóa học Marketing Foundation của Tomorrow Marketers để trang bị tư duy Marketing bài bản từ các Brand Managers, đồng thời mở rộng các kiến thức về kinh doanh, thương hiệu nhé.
