Đừng coi nhân sự chỉ là cỗ máy làm việc vì những đồng lương – Chia sẻ từ Zac Slayback, nhà đầu tư từng trò chuyện với nhiều founders trên thế giới

Con người và văn hóa khởi nghiệp
marketing foundation

Tomorrow Marketers – Sau khi công ty khởi nghiệp bước sang giai đoạn early stage, các nhà sáng lập trở nên rất căng thẳng và lo lắng khi phải chịu trách nhiệm không chỉ với sản phẩm, ấn tượng và trải nghiệm của khách hàng về sản phẩm, mà còn với chính nhân viên của họ.

Để miêu tả chính xác nhất về những người lần đầu sáng lập, Zak Slayback miêu tả họ là “những ông bố bà mẹ nghiệp dư” lần đầu có con là “công ty khởi nghiệp”.

Zak Slayback là nhà đầu tư của Quỹ 1517, chuyên đầu tư mạo hiểm giai đoạn đầu vào các công ty khởi nghiệp công nghệ. Anh đã có cơ hội làm việc và gặp gỡ nhiều nhà khởi nghiệp, và thường là mới khởi nghiệp lần đầu. Những người khởi nghiệp lần đầu đó có người chỉ mới 15 tuổi, và cũng có người đang bước vào tuổi trung niên.

Sau thời gian dài quan sát và trao đổi với những nhà khởi nghiệp lần đầu, Zak Slayback  đã rút ra 6 lưu ý giúp nhà sáng lập củng cố niềm tin của nhân viên với doanh nghiệp, và  xây dựng văn hoá doanh nghiệp. Hãy cùng Tomorrow Marketers tìm hiểu những cách đó trong bài dưới đây nhé!

“Con người luôn là giá trị nền tảng của công ty khởi nghiệp”

Khi được hỏi về cách quản lý nhân sự và văn hoá công ty, các nhà khởi nghiệp thường có chung phản ứng như sau:

  • “Tôi cần phát triển sản phẩm công ty trước, những việc liên quan đến con người tính sau…”
  • “Công ty chúng tôi có 5 thành viên, chúng tôi không cần cái gọi là quản trị nhân sự…”
  • “Chúng tôi muốn một văn hoá doanh nghiệp phóng khoáng, chứ không phải HR…”
  • “HR đang bận tuyển nhân sự mới cho công ty. Chúng tôi cần người mới gấp,…”
  • “Cần gì phải phức tạp hoá sự việc? Tôi có thể tự đảm phận vị trí HR. Nó chả khó đến thế.”

Dễ nhận thấy, việc quản trị nhân sự ở nhiều start-up đều dựa trên kinh nghiệm và cách hiểu của nhà khởi nghiệp về “văn hoá” và “con người” trong môi trường công việc. Hơn nữa, do giai đoạn đầu khởi nghiệp, nhiều công ty thiếu nguồn lực tài chính, nên chưa dành được nhiều thời gian và công sức đầu tư cho con người và văn hoá doanh nghiệp.

Để công ty startup tồn tại được lâu dài, ngoài nhà khởi nghiệp – đầu tàu của công ty start-up, thì yếu tố con người cũng rất quan trọng. Thực thấy, nhiều công ty startup được tạo nên từ một nhóm nhân sự cùng nhau làm việc, hợp tác xây dựng phát triển công ty. Nhưng sau một thời gian hoạt động thì không thiếu những xung đột nảy sinh giữa đồng đội. Hay nhóm không hoàn thành mục tiêu lớn đề ra dẫn đến nhân sự lo lắng và thất vọng với chính sản phẩm mình tạo ra, vào chính công ty, và mất niềm tin ở nhà khởi nghiệp.

Do vậy, xây dựng chiến lược con người và văn hoá doanh nghiệp là một trong những vấn đề cần ưu tiên ngay khi khởi nghiệp của bất kì công ty nào. Nó sẽ giúp nhà khởi nghiệp khẳng định vị thế của mình, truyền cảm hứng cho nhân sự theo đuổi giấc mơ chung, và tạo nền tảng cho sự phát triển dài lâu của doanh nghiệp.

Dưới đây là những chia sẻ của Zak Slayback về xây dựng nền tảng con người và văn hoá doanh nghiệp.

“Nhân sự muốn thấy mục đích và sứ mệnh rõ ràng của doanh nghiệp”

Điều đầu tiên mà bất kì ai, dù là nhân viên, nhà thầu, nhà đầu tư hay cố vấn, đều muốn là nắm rõ mục đích và sứ mệnh mà nhà khởi nghiệp muốn hướng đến. Mọi người sẽ không chấp nhận đi theo một nhà khởi nghiệp mà do dự và mông lung về những gì mà công ty start-up của họ đang làm. Những nhân viên của bạn luôn có thể tìm được công ty khác ổn định hơn, nhiều cơ hội phát triển cũng như trả lương cao hơn.

Đặc biệt là trong giai đoạn đầu khi thành lập công ty, bạn rất dễ nghi ngờ sản phẩm mình tạo ra, chính bản thân và nhóm của mình. Nhưng hãy nghĩ xem: nếu nhà khởi nghiệp dễ bị cuốn theo những suy nghĩ tiêu cực vậy, thì đội ngũ của bạn còn dễ rơi vào những lối tư duy đó như thế nào?

Ngay cả khi bạn thức trắng đêm để suy nghĩ về cách nuôi sống bản thân vào tháng tới, việc chia sẻ nỗi lo ấy cho họ cũng có thể gây sức nặng tâm lý lên họ. Điều này sẽ ảnh hưởng đến năng lực làm việc của họ.

Một trong những nhà sáng lập mà Zak Slayback thường xuyên trò chuyện gần đây cho biết anh ấy và người đồng sáng lập đã sa thải người đồng sáng lập thứ ba của họ. Anh ấy quyết định vậy vì anh đã biết rõ mục đích và viễn cảnh mà anh muốn hướng đến. Anh ấy biết mình muốn xây dựng điều gì cho công ty của mình và khi xảy ra xung đột tầm nhìn doanh nghiệp giữa anh và người đồng đội của anh, thì người đó không còn phù hợp nữa.

Hãy là người chèo lái con thuyền trên biển cả. Nhóm của bạn sẽ cần một nơi an toàn để dựa vào khi cơn bão tới.

“Khi bạn thành công đạt được mục tiêu hay dự đoán đề ra, đồng đội của bạn sẽ tin tưởng những gì bạn nói…”

Một trong những công việc cốt lõi của nhà khởi nghiệp là xây dựng niềm tin với các đối tác của mình, trong đó bao gồm đồng đội, và nhân viên công ty. Và việc khơi lên kỳ vọng của nhân viên về khả năng của nhà khởi nghiệp có thể thực hiện được điều đó.

Việc tạo ra bất kỳ thứ gì mới — một công ty, một sản phẩm, một cuốn sách hay thậm chí là tác phẩm nghệ thuật — đòi hỏi người sáng tạo phải sắc bén, và quyết đoán trước những tình huống vượt ngoài kiểm soát và phức tạp.

Chẳng hạn, bạn đã hoàn thành xong kế hoạch ra mắt sản phẩm, một chiến dịch tiếp thị, và đã sẵn sàng triển khai chiến lược. Đột nhiên, một nhà đầu tư đột ngột rút vốn, hay một đối thủ cạnh tranh đánh bại bạn trên thị trường, hoặc một trong những khách hàng lớn của bạn huỷ dịch vụ của bạn và yêu cầu hoàn lại tiền. Điều này sẽ khiến mọi người trong công ty bất ngờ và hoang mang không biết phải làm gì tiếp theo.

Khả năng lãnh đạo của bạn sẽ là chìa khóa ổn định tinh thần của nhân viên lúc này. Nếu bạn có thể dẫn dắt nhân viên của mình vượt khỏi chướng ngại này để đạt được hoặc vượt qua mục tiêu ban đầu đề ra, họ sẽ tán thưởng khả năng lãnh đạo của bạn. Từ đó, đồng đội và nhân viên sẽ chủ động hỗ trợ bạn, và tin tưởng hơn vào những gì bạn nói.

“…Khi bạn không đạt được mục tiêu đề ra, nhân sự sẽ luôn hoài nghi về lời nói của bạn.”

Khi bạn công bố một dự đoán hoặc đề ra mục tiêu với đồng đội mình mà không đạt được chúng, tinh thần của nhóm bạn sẽ đi xuống nhanh chóng.

Điều này đặc biệt đúng khi bạn tiếp xúc với các nhà đầu tư. Lúc nhà đầu tư chuyển tiền vào công ty bạn, họ muốn thấy tiến độ hoàn thành các mốc mục tiêu quan trọng bạn đề ra. Việc không đạt được các mốc đó sẽ khiến các nhà đầu tư nghi ngờ chính bản thân mình và có thể họ sẽ gây sức ép cho công ty bạn.

Điều tương tự cũng sẽ xảy ra với nhân viên trong nhóm của bạn. Họ muốn thấy rằng việc đầu tư thời gian và công sức của họ là xứng đáng. Họ muốn thấy một nhà lãnh đạo không mất cảnh giác trước những thay đổi có thể xảy ra bất ngờ.

Bạn thông báo rằng nhóm của bạn sẽ hoàn tất một hợp đồng lớn hoặc tung ra một sản phẩm mới. Sau đó, một điều gì đó đã xảy ra khiến công việc bị đình trệ hoặc thất bại. Điều này sẽ khiến chí khí chiến đấu của nhóm bạn sẽ bị giáng một đòn mạnh. Nếu đây là một chuyện hi hữu, hầu hết mọi người có thể vượt qua nó. Nếu nó lặp lại nhiều lần, thì nhóm của bạn có thể thực sự nghĩ rằng những mọi cố gắng của họ sẽ là công cốc. Đó là một điểm đặc biệt nguy hiểm vì nhiều hoạt động cần có sự tham gia của nhóm để phát triển.

Dưới đây là một số cách mà các nhà sáng lập có thể làm để tránh rơi vào cái bẫy này:

  • Đánh giá hoặc dự đoán mục tiêu thấp có chủ đích; hứa ít, làm nhiều. Chẳng hạn công ty bạn đạt được giao dịch trị giá $500.000 vào tháng tới nhưng bạn vẫn chưa thấy tiền chuyển đến tài khoản ngân hàng của mình. Nếu thành viên công ty có hỏi, thì bạn có thể đảm bảo với họ rằng công ty đã ký được hợp đồng với trị giá ít hơn so với thực tế, chẳng hạn như giao dịch $300.000. Sau khi $500.000 được thanh toán, công ty bạn sẽ rất phấn khích về khoản giao dịch lớn này, và muốn tiếp tục được làm việc.
  • Hạn chế đưa ra dự đoán. Một cách dễ dàng để tránh cái bẫy này là hạn chế đưa ra bất kỳ dự đoán hoặc công bố kỳ vọng ngay từ đầu. Tránh đưa ra những dự đoán nếu không có lý do rõ ràng.
  • Hướng động lực làm việc của nhóm vào mục tiêu đề ra, chứ không phải thành tựu. Để tiếp lửa năng lượng làm việc của nhân viên, các nhà khởi nghiệp có thể sẽ thông báo về khả năng kí kết một hợp đồng lớn, hoặc nhận được một khoản đầu tư, hoặc ra mắt sản phẩm mới. Mặc dù điều này xuất phát từ thiện chí, nó sẽ ảnh hưởng xấu đến hình ảnh nhà khởi nghiệp nếu những thông báo đưa ra đấy không thành sự thật. Vì vậy, việc ăn mừng sau chiến thắng sẽ mang ý nghĩa lớn hơn đối với các thành viên công ty bạn. Hơn nữa, bạn có thể nắm lấy khoảnh khắc đấy, khích lệ tinh thần cả nhóm về việc đã đạt được mục tiêu, chứ không phải thành tựu.

“Những người đi cùng bạn từ con số 0 đến 1 có thể không là người sẽ tiếp tục cùng bạn đi từ con số 1 đến N”

Hầu hết những người đi cùng nhà khởi nghiệp giai đoạn đầu là bạn bè.

Một số người trong vòng bạn bè của bạn có tiềm năng trở thành người đồng sáng lập tuyệt vời. Có một số người bị lôi cuốn bởi cảm giác phấn khích và mạo hiểm về quá trình tạo nên một cái gì đó mới. Có người thì muốn chứng tỏ bản thân. Và họ cũng rất linh hoạt và có khả năng đa nhiệm, đa ngành.

Đến khi công ty phát triển, phạm vi nhiệm vụ trở nên rõ ràng, mô hình công ty phát triển và những người từng hỗ trợ bạn rất tốt ở giai đoạn đầu có thể không còn phù hợp khi đi cùng bạn ở những giai đoạn tiếp theo. Giữ họ lại tiềm ẩn nguy cơ cho cả công ty, cũng như nó sẽ kéo chân lộ trình sự nghiệp của họ.

Đọc thêm: EVP là gì? Xác định EVP như nào?

“Hãy làm việc trực tiếp cùng nhau.”

Trong những năm gần đây, làm việc từ xa là lựa chọn phổ biến của nhiều doanh nghiệp, và nó có thể đem lại những lợi ích về tài chính, hay đáp ứng nhu cầu của nhiều nhân sự sống ở địa điểm khác công ty. Mặc dù vậy, nếu có thể, làm việc cùng nhau nhiều nhất có thể sẽ đem lại nhiều lợi ích cho công ty khởi nghiệp hơn.

Đầu tiên, có nhiều thông tin được trao đổi và xử lý ngay trong cuộc trò chuyện thông thường. Nếu ai là fan cứng của series Friends, chắc hẳn sẽ không quên những ngày cô nàng Rachel mới đi làm. Vì cô nàng không tham gia được những cuộc trò chuyện nhỏ giữa đồng nghiệp, mà đã lỡ mất những thông tin quan trọng và không đóng góp được thêm ý kiến cho dự án. Do vậy Rachel luôn là người đến sau làm theo hướng đi mà người khác đã quyết định.

Bất kì điều gì mới ra mắt đều khó hiểu với nhiều người khác. Không phải tốt hơn sao nếu nhà khởi nghiệp có thêm nhiều cơ hội tương tác trực tiếp với đồng đội mình? Nó sẽ giúp đồng đội bạn hiểu hơn nhiều về dự án họ đang làm, mục đích họ đang hướng đến, cũng như để họ nhận ra tiếng nói của họ trong nhiều đường hướng phát triển.

Thứ hai, làm việc cùng nhau sẽ củng cố thêm tình đồng đội, đồng nghiệp cho nhóm. Làm việc với những người khác chung chí hướng tới những mục tiêu lớn sẽ mang mọi người lại gần nhau hơn. Việc tận mắt chứng kiến sự chăm chỉ làm việc của đồng đội cũng khiến mọi người an tâm hơn. Họ biết những người khác đều đang cố gắng, nên bản thân cũng phải có trách nhiệm với chính công việc của mình. Suy nghĩ đó thật khó được củng cố trên bất kì ứng dụng giao tiếp và làm việc nhóm nào.

Thứ ba, nếu bạn vẫn muốn có văn phòng làm việc chung cho mọi người về sau, thì bạn có thể cân nhắc có luôn từ sớm. Hầu hết các công ty khởi nghiệp hoạt động tốt hơn khi làm việc cùng nhau. Khi nhóm của bạn phát triển, và số lượng người lên đến khoảng 20 người, một văn phòng làm việc chung cho mọi người là cần thiết.

Ngoài ra, khi đồng đội của bạn đã quen với một nếp làm việc, rất khó để họ thích nghi ngay lập tức với sự phong cách làm việc mới. Chẳng hạn công ty của bạn đã quen làm việc từ xa (remote), và sau họ phải chuyển làm việc tập trung tại văn phòng theo giờ hành chính. Điều này có thể khiến họ bị hẫng trong cách xử lý công việc, dẫn đến giảm hiệu suất công việc. Nó cũng có thể là nguy cơ khiến họ bất mãn với công ty, và muốn rời đi.

Do đó, nếu ngay từ đầu mọi người đã làm việc ở cùng một địa điểm, như nhà bạn, quán cà phê hay những văn phòng chia sẻ co-working space, thì những vấn đề bất cập kể trên có thể được hạn chế đáng kể.

Đọc thêm: Vì sao Amazon cấm PowerPoint? – Case study thay đổi văn hóa ngay từ những cuộc họp hàng ngày

Tạm kết

Tạo nền Con người & Văn hoá doanh nghiệp ngay trong giai đoạn đầu đầu là đáng cân nhắc, giúp khởi nghiệp xác định tầm nhìn và giá trị cốt lõi hay những quy tắc ứng xử trong chính doanh nghiệp mình. Đây cũng giúp nhà khởi nghiệp và đồng đội tin tưởng lẫn nhau hơn để làm việc với nhau sao cho hiệu quả nhất.

Nếu bạn muốn biết cách hoạch định một chiến lược bao quát và khả thi, giải quyết triệt để ‘điểm nghẽn’ hoặc tạo đòn bẩy hiệu quả để doanh nghiệp bứt phá, hãy tham khảo khóa học Strategy Formulation: Tư duy thiết lập chiến lược, dẫn dắt doanh nghiệp phát triển bền vững!

Bài viết trên được tham khảo từ chia sẻ của Zak Slayback và được biên soạn bởi Tomorrow Marketers.

Tagged: