Tomorrow Marketers – Theo báo cáo mới nhất của Google – Temasek vào tháng 11 năm 2018, quy mô thị trường E-commerce Việt Nam năm 2018 là 2,8 tỷ USD và dự kiến sẽ đạt 15 tỷ USD vào năm 2025. Với tốc độ tăng trưởng hàng năm là 43% trong giai đoạn 2015 – 2025, Việt Nam là thị trường tăng trưởng nhanh thứ hai trong khu vực Đông Nam Á, chỉ sau Indonesia. Thị trường E-commerce tăng trưởng thần tốc chính là động lực thúc đẩy ngành Logistics phát triển.
Alibaba, Tencent, những gã khổng lồ trong ngành E-commerce đã gia nhập cuộc chơi E-commerce tại Việt Nam thông qua các thương vụ đầu tư vào Lazada, Tiki, Shopee, trong khi đó những tập đoàn hàng đầu trong nước như FPT và Vingroup cũng mạnh tay đầu tư vào website E-commerce của họ (Sendo, Adayroi). Cuộc chơi ngành thương mại điện tử cùng sự phát triển của hệ sinh thái logistics, thanh toán điện tử, đang nóng hơn bao giờ hết.
Sự phát triển của E-commerce tạo nền tảng cho E-logistics
Last-mile logistics là bước cuối cùng trong quá trình giao hàng của doanh nghiệp tới người tiêu dùng. Một quá trình giao hàng được chia thành các giai đoạn first (đầu), middle (giữa), và last-mile delivery (cuối). First-mile delivery lấy hàng hoá từ nhà bán lẻ, hoặc nhà sản xuất, và vận chuyển chúng tới công ty giao vận. Middle-mile là giai đoạn chuyển chúng qua lại giữa các fulfillment center (là nơi thực hiện việc xuất – nhập kho, xử lý đơn hàng, đóng gói). Cuối cùng, last-mile là việc lấy hàng hoá đã được đóng gói xong xuôi và vận chuyển chúng tới khách hàng cuối.
Last-mile logistics rất quan trọng trong E-commerce vì nó tương tác trực tiếp với khách hàng, khách hàng khi đặt hàng trực tuyến luôn muốn nhận hàng nhanh nhất có thể. Đây là yếu tố then chốt mà các tay chơi trong ngành E-commerce phải đầu tư mạnh tay để có lợi thế cạnh tranh so với đối thủ. Tuy nhiên, E-commerce logistics, đặc biệt là các công ty cung cấp dịch vụ last-mile delivery tại Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn phát triển ban đầu, do đó vẫn chưa đáp ứng hết nhu cầu của các nhà bán lẻ trong việc giao hàng nhanh – ít sai sót – chi phí tối ưu khi họ có số lượng đơn hàng khổng lồ mỗi ngày.
Sự bùng nổ các kênh E-commerce ở Việt Nam tạo ra nhu cầu và cả áp lực rất cao đối với Logistics, nhưng cũng mở ra một tương lai đầy triển vọng cho ngành e-logistics. Theo Ken Research 2018, E-logistics trong ngành bán lẻ Việt Nam có giá trị 90 triệu EUR (tương đương 103 triệu USD) trong năm 2018, và được dự báo sẽ đạt mức tăng trưởng trung bình (CAGR) ở mức 42% mỗi năm tính đến năm 2022.
Các doanh nghiệp E-commerce lớn nhất tại Việt Nam đang xử lý công đoạn giao vận này như thế nào?
Một số nền tảng E-commerce đã phát triển đội ngũ và cơ sở hạ tầng logistics của riêng họ (như Lazada E-logistics Express và Tiki Now) để thực hiện các công đoạn nhập-xuất kho, phân loại đơn, đóng gói và vận chuyển. Bên cạnh đó, một số công ty như Thegioididong, dienmayxanh, FPT shop và Nguyễn Kim thì tự mình giao hàng, nhờ tận dụng triệt để mạng lưới các cửa hàng lớn của công ty. Ngoài ra, hầu hết các doanh nghiệp bán lẻ online khác đều không thể tự mình vận hành một đội logistics in-house và phải phụ thuộc vào các công ty giao vận (third-party logistics – 3PL) để tiết kiệm chi phí.
Lazada chọn phát triển bộ phận logistics của riêng mình để xử lý khoảng 55-60% các đơn hàng, song song với việc sử dụng dịch vụ 3PL để đảm bảo dịch vụ khách hàng, các chương trình khuyến mãi, cũng như tối ưu hóa chi phí vận chuyển. Trong khi đó, các E-commerce khác như Shopee, Sendo vẫn thực hiện khâu giao vận chủ yếu thông qua các đối tác giao hàng 3PL.
Việt Nam có khoảng 50 doanh nghiệp cung cấp E-logistic
Theo báo cáo logistics năm 2017 của Bộ Công Thương, Việt Nam có khoảng 50 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ E-logistics. Trong đó, các nhà cung cấp dịch vụ bưu chính truyền thống như VN Post, EMS, Viettel Post cũng nhanh chóng đáp ứng nhu cầu thị trường, với lợi thế về mạng lưới bưu điện rộng lớn trên toàn quốc, sức chứa lớn và sẵn kinh nghiệm vận hành, các công ty này chiếm ưu thế khi giao hàng được tới cả các vùng nông thôn.
Bên cạnh đó, với nhu cầu giao hàng nhanh, ngay lập tức của khách hàng mua sắm online, đặc biệt ở khu vực thành thị, đây là cơ hội lớn cho các logistics start-up áp dụng các giải pháp công nghệ, nhằm cải thiện chất lượng dịch vụ giao vận và tối ưu hoá hệ thống vận hành. Trong những năm qua, có khá nhiều công ty khởi nghiệp trong mảng E-logistics đã tham gia vào thị trường. Một số công ty được rót vốn từ các nhà đầu tư, trong đó, những cái tên nổi bật như Giao Hàng Nhanh (GHN); Giao Hàng Tiết Kiệm (GHTK); NinjaVan, v.v … hiện đang là đối tác giao hàng của các công ty E-commerce lớn tại Việt Nam.
DHL eCommerce – bên cung cấp dịch vụ logistics quốc tế gần đây đã ra mắt dịch vụ “DHL Parcel Metro Same Day” – cung cấp dịch vụ giao hàng với tính năng theo dõi đơn hàng theo thời gian thực, đặt lịch giao hàng, thông qua digital platform của DHL. DHL eCommerce Vietnam cũng hợp tác với sàn TMĐT Sendo (có hơn 300.000 cửa hàng trực tuyến) để triển khai các dịch vụ logistics cho khách hàng của mình.
Ngoài ra, dịch vụ giao hàng theo yêu cầu (on-demand delivery) cũng đang bùng nổ nhằm đáp ứng nhu cầu giao hàng ngay-lập-tức của khách hàng, đặc biệt là trong phân khúc giao hàng thực phẩm. Điều này đã mở ra sân chơi cho các start-up như Ahamove, LalaMove, Delivery Now, Grab, GoViet và nhiều start-up nhỏ khác, khiến thị trường sôi động hơn bao giờ hết.
Mặc dù đây là một lĩnh vực đầy hứa hẹn, song các nhà cung cấp E-logistics vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là họ phải đáp ứng giao dịch bằng tiền mặt khi giao hàng (COD), dẫn đến sự phức tạp trong quản lý nhân sự và chi phí vận hành cao hơn. Với khối lượng giao dịch E-commerce ngày một tăng lên, các nhà cung cấp Logistics cũng cần quản lý một khối lượng lớn hàng hóa bị trả lại, đổi trả và bị hư hỏng lớn. Thêm vào đó, địa chỉ giao hàng lỗi (đặc biệt tại khu vực nông thôn) và các đơn hàng không giao được cũng là những thách thức lớn mà các doanh nghiệp E-logistics phải đối mặt. Ngoài ra, 75% các đơn đặt hàng E-commerce diễn ra trong và giữa hai thành phố đô thị lớn (Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh) cũng gặp vấn đề lưu lượng giao thông lớn, thường xuyên tắc đường. Do đó, sự cạnh tranh về tốc độ giao hàng và chi phí vẫn sẽ là vấn đề gây nhức nhối cho các doanh nghiệp cung cấp E-logistics.
Mới đây, Cơ quan Kinh tế Điện tử và Kinh tế Kỹ thuật số Việt Nam thuộc Bộ Công Thương đã công bố, mục tiêu trong năm 2020, Việt Nam sẽ có đến 30% dân số tham gia mua sắm trực tuyến với chi phí trung bình là 350 USD/người. Như vậy, không thể phủ nhận rằng E-commerce sẽ là một trong những ngành phát triển nhanh nhất ở Việt Nam, và cuộc cách mạng trong lĩnh vực logistics hứa hẹn sẽ thúc đẩy thị trường này đi xa hơn nữa.
Đọc thêm: Báo cáo của Deloitte: Hành vi của người tiêu dùng trong ngành bán lẻ tại Việt Nam.
Source: B-company.jp
Khoá học Marketing Foundation trang bị tư duy Marketing bài bản cho người mới bắt đầu.