Tomorrow Marketers – Trước năm 2010, thị trường giáo dục Việt Nam đã bắt đầu chứng kiến sự vào cuộc của một số doanh nghiệp tiên phong áp dụng mô hình Edtech như Violet.vn, hocmai.vn, Topica, v.v… Đến năm 2016, Việt Nam đã có khoảng 150 dự án khởi nghiệp trong lĩnh vực này với nhiều sản phẩm đa dạng, sở hữu hơn 2 triệu người dùng.
1. Tổng quan thị trường Edtech Việt Nam
Quy mô thị trường: Theo tính toán của các chuyên gia, trong năm 2019, thị trường Edtech tại Việt Nam trị giá 2 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) có thể lên đến 20.2% trong giai đoạn 2019 – 2023 (theo Ken Research). Việt Nam cũng thuộc top 10 thị trường có mức tăng trưởng E-learning lớn nhất thế giới trong năm 2019 (44,3%), trở thành thị trường hấp dẫn đối với các start-up và các nhà đầu tư.
Tổng đầu tư: Theo một báo cáo của Viện nghiên cứu Topica Founder Việt Nam năm 2016, Edtech là lĩnh vực có tổng số tiền đầu tư vào khởi nghiệp cao thứ 3 trên cả nước (20,2 triệu USD), chỉ đứng sau E-commerce (34,7 triệu USD) và Fintech (129,1 triệu USD). Đến năm 2019, thị trường Edtech Việt Nam đón nhận khoảng 55 triệu USD đầu tư từ nhiều đơn vị nước ngoài. Trong tương lai, phần lớn nguồn tài trợ và đầu tư vào các Edtech start-up Việt được dự đoán sẽ tiếp tục đến từ các nhà đầu tư nước ngoài, với mức đầu tư hàng năm dự kiến tăng trưởng đến 50% nhờ tiềm năng phát triển của thị trường trong nước.
Tổng đầu tư cho Edtech tại Việt Nam năm 2016 (Nguồn: TFI & ADB)
Tiềm năng phát triển của thị trường Edtech Việt Nam trước hết đến từ xu hướng phát triển chung của châu Á và của khu vực Đông Nam Á. So với thế giới, châu Á hiện nay đang là thị trường tiềm năng nhất của lĩnh vực Edtech với tốc độ tăng trưởng ấn tượng. Bên cạnh Trung Quốc và Ấn Độ, Đông Nam Á cũng là một khu vực sở hữu những yếu tố thuận lợi thúc đẩy ngành Edtech phát triển, chẳng hạn như: dân số trẻ, tốc độ phát triển kinh tế cao, nhiều quốc gia trong khu vực có đến hàng tỷ người sử dụng smartphone, khả năng kết nối với Internet lớn và mức lương cạnh tranh. Là một quốc gia Đông Nam Á, ngoài những tiềm năng phát triển chung của khu vực, Việt Nam còn có những lợi thế khác như nguồn nhân lực cạnh tranh, trình độ công nghệ thông tin tốt hơn so với nhiều nước trong khu vực, nhiều người Việt Nam làm việc tại khu vực Silicon Valley và trở thành cầu nối với thị trường trong nước.
Nguồn: Fresco Capital
2. Các phân khúc Edtech trên thị trường Việt Nam hiện nay
Theo thống kê mới nhất năm 2019 của Tracxn Technologies, Việt Nam có 109 start-up hoạt động trong lĩnh vực Edtech. Các start-up này thuộc 11 phân phúc khác nhau, bao gồm: hệ thống quản lý học tập, mô hình giáo dục dành cho trẻ em, nền tảng cung cấp khóa học online đại chúng, công cụ hỗ trợ học tập, nền tảng học ngoại ngữ, nền tảng giáo dục cho doanh nghiệp, mô hình giáo dục kết hợp, công cụ hỗ trợ trường học, hệ thống quản lý trường học, nền tảng học công nghệ thông tin và mô hình luyện thi.
Một số Edtech Start-up tại Việt Nam (Nguồn: techinsight.com)
1. Learning Management Systems – Hệ thống quản lý học tập: Cung cấp hệ thống quản lý lớp học trên nền tảng số (digital platform), giúp giáo viên kết nối với phụ huynh và học sinh, quản lý tiến độ học tập và chia sẻ nội dung bài giảng. Vooy, VNPT School và Kids Online là một số đơn vị hoạt động trong phân khúc này.
2. Early Childhood Education – Mô hình giáo dục cho trẻ em: Cung cấp các bài tập, trò chơi mang tính giáo dục dành cho trẻ em. Monkey Junior là một trong những công ty thuộc phân khúc này tại thị trường Việt Nam.
3. Broad Online Learning Platforms – Nền tảng cung cấp khóa học online đại chúng: Là nền tảng cung cấp các khóa học thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau từ toán học, khoa học, kỹ năng nghề nghiệp cho đến kỹ năng sống. Trên thế giới, Coursera, Udemy, Udacity, và KhanAcademy là một vài cái tên nổi bật thuộc phân khúc này; còn tại Việt Nam, hiện đang có 4 cái tên là Edumall, Kyna.vn, FUNiX và Unica.
4. Next-Gen Study Tools – Công cụ hỗ trợ học tập: Trên thế giới hiện có một số start-up nổi bật như Kahoot!, Lumosity, Curriculet, v.v…; còn tại Việt Nam hiện mới chỉ có LIKA và Bigschool.
5. Language Learning – Nền tảng học ngoại ngữ: Được thiết kế nhằm hỗ trợ người dùng trong việc học ngoại ngữ một cách đơn giản, tiện lợi. Việt Nam hiện có 5 công ty tiêu biểu thuộc phân khúc này, bao gồm Topica Native, ELSA Speak, 123 Tiếng Anh, Rockit Online và Antoree.
6. Enterprise Learning – Nền tảng giáo dục cho doanh nghiệp: Giúp các tổ chức thiết kế và phân phối các nội dung đào tạo cho doanh nghiệp. Hiện tại, MANA là đơn vị duy nhất cung cấp dịch vụ này tại thị trường Việt Nam.
7. Online to Offline – Mô hình giáo dục kết hợp: GotIt! đang là đơn vị tiên phong của phân khúc này tại thị trường Việt Nam với giải pháp kết nối người dùng (chủ yếu là học sinh, sinh viên) với các chuyên gia (study experts) qua ứng dụng trên smartphone. Các chuyên gia này sẽ giúp người dùng tìm ra câu trả lời và giải đáp các thắc mắc của họ ngay lập tức. Toàn bộ quá trình này chỉ diễn ra trong vòng 10 phút.
8. Next-Gen Schools – Mô hình trường học kiểu mới: Thị trường Việt Nam hiện có Everest Education thuộc phân khúc này. Trung tâm hiện giảng dạy toán theo phương pháp Singapore, ngữ văn Anh, luyện thi, hỗ trợ du học đại học và dạy kèm riêng dành cho học sinh từ tiểu học đến trung học phổ thông, áp dụng phương pháp giảng dạy tích hợp (blended learning), dạy và học hoàn toàn bằng tiếng Anh, giúp học sinh có cơ hội chuyển tiếp sang môi trường giáo dục quốc tế như các trường song ngữ, trường quốc tế, hay du học tại các nước như Mỹ, Anh, Canada….
9. School Administration – Hệ thống quản lý trường học: Công cụ hỗ trợ nhà trường trong việc quản lý các công việc hành chính và hoàn thiện các chính sách, quy định chung. Việt Nam hiện đang có 2 công ty là VNPT School và SMAS hoạt động trong phân khúc này.
10. Tech Learning – Nền tảng học công nghệ thông tin: Hỗ trợ người dùng trong việc học lập trình và các kỹ năng công nghệ thông tin khác. CoderSchool, MClass và Code4Startup là 3 đơn vị hoạt động trong phân khúc này tại Việt Nam.
11. Test Preparation – Mô hình luyện thi: Cung cấp các chương trình luyện thi Đại học cho học sinh khối 12. Thị trường Việt Nam hiện có 6 công ty cung cấp dịch vụ này, bao gồm Violympic, Học Mãi, Viettel Study, Moon, Tuyển sinh 247 và goIOE.
3. Cơ hội của ngành Edtech tại thị trường Việt Nam
Hệ sinh thái Edtech còn non trẻ
Tại Việt Nam, hệ sinh thái EdTech trong nước vẫn còn rất non trẻ. Các nền tảng giáo dục cho doanh nghiệp, hệ thống quản lý trường học, mô hình giáo dục kết hợp hay mô hình trường học kiểu mới hiện cũng còn thiếu vắng tên tuổi của nhiều công ty. Ngoài ra, phân khúc thiết kế chương trình học (Curriculum Production) và tìm kiếm, so sánh thông tin về các trường học, khóa học (Search) hiện vẫn còn đang bị bỏ ngỏ. Đây chính là cơ hội để các start-up tạo ra những sản phẩm mang tính đột phá, đáp ứng nhu cầu của người dùng và khai thác tối đa tiềm năng phát triển Edtech tại Việt Nam.
Chính sách hỗ trợ của Chính phủ
Các Edtech start-up sẽ có cơ hội ứng dụng công nghệ hiện đại vào quy trình phát triển, cải tiến và nâng cấp các sản phẩm, dịch vụ của mình trong tương lai khi nhiều lĩnh vực về công nghệ trong nước đang được thúc đẩy phát triển mạnh mẽ hiện nay, nhằm tiến đến mục tiêu đưa Việt Nam trở thành một trong những cường quốc về công nghệ thông tin và truyền thông (Information Communication Technology – ICT). Bên cạnh đó, theo Statista Database, mức độ thâm nhập Internet tại Việt Nam dự kiến sẽ tăng lên 75% vào cuối năm 2023, dẫn đến quy mô thị trường Edtech cũng mở rộng hơn, tạo điều kiện cho các Edtech start-up sẽ tiếp cận thêm nhiều khách hàng tiềm năng ở nhiều phân khúc khác nhau, thuộc nhiều địa bàn khác nhau trên cả nước.
Nền kinh tế phát triển, người Việt đầu tư cho giáo dục nhiều hơn
Trong năm 2019, quy mô nền kinh tế Việt tăng gấp 1,3 lần so với năm 2015, với tốc độ tăng trưởng là 7,02% – vượt xa dự báo của các tổ chức quốc tế như ADB và World Bank. Thu nhập bình quân đầu người tại Việt Nam hiện đang ở mức xấp xỉ 2.800 USD, nhưng nếu tính cả quy mô nền kinh tế bị bỏ sót sẽ ở mức 3.000 USD – chỉ kém các các quốc gia có thu nhập trung bình cao là 996 USD/ người. Ngoài ra, với mức chi tiêu trung bình cho giáo dục hiện nay là 40% tổng thu nhập, người Việt Nam chắc chắn sẽ còn tiếp tục đầu tư vào các chương trình giáo dục nhiều hơn nữa trong tương lai. Đây chính là cơ hội mà các Edtech start-up cần nắm bắt để đưa ra nhiều giải pháp học tập thông minh, tiện lợi nhằm đáp ứng nhu cầu học tập của người dùng Việt.
4. Thách thức của ngành Edtech tại thị trường Việt Nam
Theo các chuyên gia về Edtech, đây là một thị trường Fintech mới đầy tiềm năng (“Edtech is a new Fintech”). Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn quá sớm để khẳng định điều này khi Edtech vẫn là một trong những thị trường khó khai thác nhất.
Mô hình học tập kiểu truyền thống và thị trường cạnh tranh
Tốc độ tăng trưởng của giáo dục trực tuyến nói riêng (40%) và thị trường Edtech nói chung ở Việt Nam đang ở mức cao, tuy nhiên nhu cầu về giáo viên dạy học và thói quen học tập theo mô hình các lớp học truyền thống vẫn còn phổ biến. Thị trường Edtech sôi động cũng đồng nghĩa với việc đang có sự cạnh tranh mạnh mẽ của nhiều start-up trong lĩnh vực này, và khả năng xuất hiện các start-up ăn theo (copy cat) cũng rất lớn dẫn đến cạnh tranh về giá cả đối với cả 2 mô hình B2B và B2C. Ngoài ra, quá trình bán sản phẩm cho các trường học (đặc biệt là các trường công lập có ngân sách eo hẹp) rất khó khăn, đòi hỏi các start-up phải biết chọn thời điểm thích hợp để giới thiệu sản phẩm và phải thuyết phục được nhà trường dựa trên những giải pháp mang tính đột phá.
Đầu tư cho sản phẩm tốn nhiều thời gian, gây khó khăn trong việc tăng doanh thu và lợi nhuận
Các Edtech start-up rất khó đạt được mức doanh thu và lợi nhuận cao ở thời điểm ban đầu bởi giáo dục vốn là một quá trình dài hạn. Các công ty cần ít nhất 5 năm mới đánh giá được liệu sản phẩm của mình có phù hợp với thị trường hay không, các quỹ đầu tư mạo hiểm (VC) cũng vô cùng áp lực khi phải chờ đợi trong một thời gian dài mới đánh giá được hiệu quả đầu tư trong lĩnh vực Edtech. Bên cạnh đó, việc sở hữu một lượng người dùng lớn không có nghĩa là các công ty có thể kiếm tiền từ những người dùng này, do đó phải tính toán được số người dùng chịu trả tiền cho sản phẩm hoặc dịch vụ của công ty.
5. Xu hướng phát triển của thị trường Edtech tại Việt Nam
Là một trong những xu hướng phát triển tốt và có doanh nghiệp đã hoạt động khá lâu trong ngành như Topica, tuy nhiên EdTech vẫn chỉ đang trong giai đoạn sơ khai tại Việt Nam. Dưới đây là một vài dự đoán về tiềm năng phát triển của ngành Edtech tại Việt Nam trong tương lai.
Phân khúc khách hàng tiềm năng: học sinh, sinh viên, nhân viên công sở (B2C) và các trường học (B2B)
Tính đến năm 2019, trên cả nước có hơn 22 triệu học sinh, sinh viên (trong đó có đến 17 triệu học sinh khối 12). Theo Tổng Cục Thống kê, tổng số trường trung học tại Việt Nam tính đến năm 2018 là 2.834 và dự kiến sẽ tăng lên 2.864 trường vào cuối năm 2023, cùng với đó là sự nở rộ của các trường đại học tư nhân (non-public university) như Fulbright Việt Nam, RMIT Việt Nam, VinUni, v.v… với tổng số sinh viên trong năm học 2017 – 2018 chiếm 18.2%, ước tính lên đến 22.5% trong năm 2025 (theo Bộ Giáo dục và Đào tạo). Đây chính là những dấu hiệu tích cực mà các Edtech start-up nên chú ý, bởi việc mở rộng các cơ sở trường học có thể dẫn đến sự thiếu hụt về nhân lực giảng dạy, do đó các mô hình học tập trực tuyến (E-learning) và các giải pháp Edtech sẽ là công cụ hỗ trợ đắc lực đối với nhà trường. Ngoài ra, số dân công sở có sử dụng một trong các dịch vụ giáo dục online ở Việt Nam mới chỉ chiếm chưa đến 5%, nên đây cũng là một phân khúc khách hàng tiềm năng đang chờ được khai phá.
Chuyển đổi số trong trường học và ứng dụng công nghệ số trong giáo dục
Trong tương lai, nếu Việt Nam thực hiện việc chuyển đổi số (digital transform) và ứng dụng công nghệ số trong giáo dục (digital education application), các edtech start-up sẽ có vô số cơ hội phát triển ngay trên thị trường Việt Nam và vươn ra thế giới khi hỗ trợ nhà trường thực hiện việc video hoá, số hoá bài giảng. Khi các xu hướng công nghệ mới như bảng thông minh (smartboard), trí tuệ nhân tạo (artificial intelligence), tăng cường thực thế ảo (virtual reality), v.v… được ứng dụng trong nhà trường, người học sẽ có cơ hội học tập trong môi trường hiện đại, trực quan và sinh động và được tiếp cận phương thức giáo dục tích hợp (blended learning).
Tạm kết
Hiểu thị trường là bước đầu tiên trong quy trình làm Marketing bài bản. Bên cạnh đó, để có những chiến lược Marketing hay truyền thông cho nhãn hàng, bạn cần có hiểu biết sâu sắc về người tiêu dùng, về công ty (theo mô hình 3C), hiểu STP của doanh nghiệp để có những hướng đi đúng đắn. Tham gia khoá học Marketing Foundation để hiểu sâu về quy trình làm Marketing bài bản, trang bị kiến thức nền tảng giúp bạn tự tin gia nhập thế giới Marketing.